Categorie: verhaal

Grijze koppen en een enkele vrouw

Twee medewerkers van de afdeling Communicatie zitten naast elkaar in de kantoortuin. De ene heeft met een permanente marker de anderhalve meter uitgetekend door een streep te zetten op het bureau. Ze is gelukkig altijd vroeg op haar werk.
Haar collega blaft: ‘Kijk, dan zoek ik op Directeur Generaal en krijg geen bal. Leuk hoor zo’n beeldbank, maar als hij het niet doet.’ Ze pakt het papieren bekertje koffie op en neemt een flinke slok. Ze is gehaast en de koffie spat in fijne druppels op haar blauwe jurk.
Haar collega kijkt op haar scherm. ‘He? Wacht. Als ik zoek op directeur-generaal krijg ik deze uitkomst.’ Ze draait haar monitor en laat een hoop grijze hoofden zien. Er zit ook een enkele vrouw tussen.
‘He, die hoofdletter zou toch geen donder moeten uitmaken? Wacht.’ Ze zet haar koffie op de zwarte lijn, zucht omstandig en typt ongeduldig de woorden in. ‘Niets. Zou het komen omdat ik extern ben of zo?’
‘Wacht ik probeer het ook even met een hoofdletter, hoewel dat natuurlijk niet correct is. Dit soort dingen staan in de werkinstructie die ik je net gestuurd heb. Zonder hoofdletter.’ Ze draait het scherm en glimlacht tevreden: weer grijze koppen en een enkele vrouw.
‘Wacht ik ga die werkinstructie wel weer lezen. Het is wel stom al die bureaucratie. Ik blijf dan toch een ondernemer he, maar de crisis.’

Na een half uur probeert ze het nog een keer. ‘Kijk, het is me gelukt!’ Ze draait het scherm naar haar collega.
De collega glimlacht: ‘Ja, het streepje he. Dat maakt dus wel degelijk iets uit.’

Alleen kroket

Een stevig  meisje met een step schuifelt door de volle trein. De step is elektrisch en heeft een plaatje als was het een echte Solex. Het meisje boert achter haar hand en werkt een kroket naar binnen.

Een kleine man met bakkebaarden struikelt over de step. Hij buigt soepel door zijn voorste knie en richt zich weer op. Er worden geen woorden gewisseld. De uitgegroeide pony van het meisje zakt verder over haar ogen. 

De man stapt uit en iemand opent de deur van het toilet. Ondanks dit alles ruik ik alleen kroket.

Over depressie en zelfmoord

Een stel staat bij de koffiebar in het theater. De vrouw kijkt krampachtig door haar leesbril om de juiste euromunten uit te tellen waarmee ze de schuld van een rode wijn en een zwarte koffie kan vereffenen. De gezichtsuitdrukking van de man duidt op ervaring als leidinggevende in een staffunctie. Het smoelwerk van de vrouw duidt op irritatie over de invoering van de euro. De man maakt met zijn blik de aarde het verwijt dat het hemellichaam niet stopt met draaien als zijn vrouw met iets belangrijks bezig is.
Ze moet uiteindelijk pinnen.
‘Wat een apart bedrag: 5.53’, zegt de man. ‘Of je rondt af, of je doet het niet.’ Ze schuifelen naar en sta-tafel. Als de drankjes stabiel staan tikt hij plagend het programma van de voorstelling uit haar handen, verliefd kijkt ze vanachter haar koffie naar hem op.
De vrouw moppert nog even verder, over dat haar man niet van theater houdt. Haar metgezel glimlacht en somt op wie er de komende tijd op bezoek komen: de kinderen, de kleinkinderen, Annie en Henk en zo gaat hij nog eventjes door. De vrouw glimlacht en zegt: ‘En ik vrijdag even.’ Hij drukt haar tegen zich aan. Hand in hand lopen ze de zaal in. Er staat een stuk op het programma over depressie en zelfmoord, maar dan humoristisch gebracht.

Gelukkig oud

Twee mensen van een jaar of zeventig staren naar een groepje dat voor de zaal wacht op iets van Shakespeare. De man slaat een arm om de vrouw naast hem heen en zegt: ‘Dus zij ook?’ Hij heeft de blik in zijn ogen die ik wel eens zie bij mensen in mijn omgeving met een burnout.
De vrouw: ‘Haar darmen zitten helemaal onder.’
‘Moet zij dan ook.’ De man maakt een stekende beweging met zijn arm alsof hij een groot varken aan een spies rijgt.
‘Ja.’ Ze zegt niets over zijn knullige obscene gebaar. De mensen om hen heen zijn geen seconde in hun gesprek gestoord. ‘Het waren goedaardige, maar dus. Ze krijgt elke half jaar die controle. Ze is gelukkig oud.’
Hij knikt. De deur gaat open en ze lopen samen de zaal in.

Busplatform

Een klein meisje rent gehaast over het busplatform bij het centraal station. Ze rent in de richting van een slungelig lang meisje, dat verveeld voor zich uit zit te kijken. Het is zaterdagochtend, zeven uur, misschien dat het daar aan ligt.

Als het lange meisje haar vriendin ziet, staat ze op, net op tijd om haar op te vangen. Ze vliegen elkaar in de armen. Het kleine meisje tilt een knie op en drukt zich stevig tegen haar vriendin aan. Dan slaat ze wellustig een been om haar heen. Het lange meisje perst haar vriendin tegen haar borst en huilt.

De mist

De trein rijdt door het oosten van het land. Een blond meisje en een brunette praten met elkaar terwijl ze allebei naar de mist kijken. Ze praten, lachen niet, lijken bang om rimpels te krijgen.
‘Ik mag goddomme op mijn werk geen spaghettibandjes aan in de zomer. Daar wordt tegenwoordig toch niemand meer hitsig van?’
‘Ik zit alleen aan de telefoon. Jij spreekt nog mensen.’
‘Jij mag een kort rokje aan. Ziet bij mij ook niemand, dat zit toch onder het bureau. Dat mag ik ook zelfs niet, terwijl je weet wel.’
‘Nee niet, maar zaterdag. Wat is dat nu?’
‘Gewoon een soort vrijmibo, maar dan eentje waar je langer door kan gaan.’
‘Oh. En wat doe je dan aan?’
Het gesprek stopt hier en de meisjes kijken weer naar de mist.

Ik begrijp dat ik de lezer hier in het ongewisse laat over of dit gesprek wordt begonnen door de brunette of de blondine. Ik denk eigenlijk dat dit voor het verloop van het verhaal niet uitmaakt. Belangrijk is dat ik het weet, als als almachtige schrijver.
Ik vind dat het de brunette is die geen spaghettibandjes mag dragen. De blondine kan dus alleen maar korte zinnetjes uitspreken en heeft ook de minst goed ontwikkelde vocabulaire van het duo. Het vermoeden rijst dus dat zij ook in haar baan als telefoniste niet bijster succesvol zal zijn.
Dan is er ook het “terwijl, je weet wel” dat onbeantwoord blijft in dit verhaal. Ook dit weet ik als schrijver wel. De brunette refereert hier aan een mannelijk collega met een afzakkende broek waarvan je af en toe de bilnaad kan zien. Zij vindt het een onrecht om hiermee geconfronteerd te worden. Ze vindt het zo erg dat ze zelfs gaat vloeken, iets wat eigenlijk haar natuur niet is.
Maar voegt al die achtergrondinformatie iets toe? Zonder die toelichting is dit het verhaal van twee jonge meiden in de trein die van mening zijn dat niemand meer hitsig wordt van spaghettibandjes en korte rokjes. Ik vind dat genoeg.

Het leven en de bek

Het is een herfstavond waarin de stormen nog geen naam hadden en er een boekpresentatie plaatsvindt van een vriendin. We hebben samen schrijfles gehad. Ze zei altijd dat we ons leven in de bek moesten kijken. Ze zei dat stoer, deed het ook, was daardoor vaak gelukkig en ongelukkig en debuteerde.
In de stad in het oosten regent het onbedaarlijk en ik zet me in een kroeg. Ik bestel alle bieren die ik niet ken. De blokjes ‘Old Amsterdam’ zijn voorgesneden, de hoekjes afgerond als bij een dobbelsteen. De mosterd is pittig en het bier komt uit Rotterdam. Ik maak er een grap over rotter en amster, de werkstudent achter de bar lacht de leegte in de kroeg weg.
Ondanks het rotweer besluiten twee meisjes om op het terras onder een parasol te gaan zitten. Het voelt als wanneer mensen doorlopen in een volle trein, hoewel er naast mij een plek vrij is. Alsof ze denken dat ik hen iets aan zou willen doen. De meisjes roken niet eens.
Om te voorkomen dat ik dronken in de literaire kring aankom ga ik op tijd lopen. Ik loop door een natte stad en over een verlaten industrieterrein. Het is fijn om met geduld te lopen, om jezelf de ruimte te geven om rond te kijken. Er zijn weinig mensen op pad: kortom een prettige avond.
In de kunstenaarsbar hangt een jonge warmte, iemand is blijkbaar net met een terrasverwarmer in de weer geweest. Ik zie mensen die elkaar kennen, een enkeling kijkt wat raar naar die vreemdeling die tegen een muur geleund staat. Vandaag hou ik van die rol. Het zijn allemaal mensen die niet veel moeite met het leven lijken te hebben, of als ze er moeite mee hebben hier direct mee aan de slag gaan. Ik hoor gedichten, muziek en de vriendin die nu schrijfster is die voorleest.
Het is mooi om deze sfeer te voelen op de plek waar misschien wel een eeuw lang mensen in fabrieken werkten, waar schepen werden geleegd en iedereen kapot na een werkdag thuis kwam. Ik denk dan aan de tijd waarin boeken lezen iets was voor mensen die zo rijk waren dat ze zich te pletter verveelden. Misschien is het dat nog steeds.
Het voelt alsof ik een middag van mijn werk gespijbeld heb: vrijheid. Een middag die uit twee uur bestond en waarvoor ik keurig in het personeelssysteem verlof heb aangevraagd. Ik denk aan hoe ver mijn duivelse daad van die middag staat van het schrijven van een echt boek over dingen die je het liefst niet op papier zet. Ik las in een interview in de Volkskrant dat schrijfster Marieke Lucas Rijneveld een briefje boven haar bureau had hangen waarop stond dat ze ‘onverbiddelijk’ moest schrijven. Natuurlijk klopt dat, dat is precies het probleem. Een verhaal verzinnen kan iedereen, maar een geloofwaardig verhaal moet van ver komen. Ik hou er niet van om dingen in de bek te kijken, vaak is de dagelijkse sores meer dan genoeg.
Later die avond loop ik over het in onbruik geraakte bedrijventerrein terug naar het station en neem ik een foto van graffiti op een oude muur. In de trein schrijf ik een stukje dat ik maanden zou laten liggen. Daarna begin ik te lezen in het debuut.

Zonder arbeid geen honing graffiti
© Joost van Hoek

Naar de tram

Mijn pleegzoon is langzaam omdat hij het leuk vindt dat we samen met de bus gaan. Ik praat hem in zijn schoenen (nee niet je laarzen) en coach hem heel mindfull in zijn jas (nee niet binnenstebuiten, grapjas).
We lopen naar de bushalte. Hij stopt om minutenlang naar een lieveheersbeestje te kijken. We voorkomen dat het dier overreden wordt.
‘Kom op! We komen niet op tijd voor de bus.’
Hij ziet een lantaarnpaal die scheef staat en moet er verwonderd naar kijken. De wereld staat even stil.
‘We missen de bus!’
En dan komt er een mooie auto langs. Nee ik zeg het verkeerd, een coole auto. Daar kan je niet lopend naar kijken. 
‘Verdomme gast. Ik blijf niet zeggen dat we naar de tram moeten.’
Hij moet heel hard lachen: ‘Je zei tram, maar het is de bus.’

Ik hang aan u vast

Het is druk in de trein doordat iemand bij een botsing met een intercity is overleden. Op elk tussenstation schuiven mensen de trein in en geven anderen het op. Een jonge vrouw met krullen zet door en zegt: ‘Nog nooit een trein gezien die zo vol zit. Joshua man, dit moet je horen, echt niet normaal. Echt. Deze dag komt niet meer goed, eerst die kutschool en nu de trein. Ik snap niet waarom die zo vol zit.’
Ze ruikt dominant naar een bloemig parfum. Haar krullen kietelen onder mijn kin, terwijl ze tegen me aan duwt. Gelukkig is er geen ruimte om om te vallen. Ik probeer me vast te houden, maar wil geen reisgenoten aanklampen. Het resulteert in een koddig geschommel; godzijdank trekt de machinist dit keer rustig op.
‘Wacht even Josh. Mijn moeder op wissel. Ma wat is er. Ja ik kom eraan. Doe rustig blijf maar in de supermarkt. Ik kom eraan zei ik. Ma. Ma. Ma. Ma, wacht even ik heb Josh op wissel. Ja ik ben er over tien. Ja.’
‘Sorry meneer, sorry. Ik hang aan u vast. Wat een dag. De school, de trein, mijn moeder.’ Ze hangt met haar krullen vast aan een knoop van mijn jas. Een paar haren moeten stuk. Ze heeft er genoeg zegt ze. Mijn dochter van acht moet altijd huilen als ik haren af moet breken, omdat ze klem zijn komen te zitten.
‘Josh, ben je er nog. Wat een dag, hangt ik dus ook met mijn haren vast aan een meneer. Kutschool, kuttrein, haren vast en nu ook mijn moeder in de supermarkt, ze durft niet meer weg. Nee ik ga elke dag. Wacht we zijn er. Ik ga nu uitstappen ja.’
Ze stapt als enige uit. Iedereen zwijgt.

Daadkracht

Ik leun met mijn kin op het staal. Een plastic bandje drukt tegen mijn voorhoofd. Ik kom hier nu een paar dagen en heb geleerd dat ik mijn tanden op elkaar moet houden, zodat mijn hoofd stabiel ligt. De apparatuur is gevoelig. Tegenover me zit een oogarts met een lampje licht in mijn ogen te schijnen. Haar adem is frisser dan die van haar collega gisteren.
‘Kijk links, rechts, boven, onder, prima.’
Het is de controle van een ontsteking aan mijn gezicht die mij vorige week overviel. Ik voelde iets drukken in mijn kop en keek in de spiegel. Ik had een wal onder mijn oog die me bijna mijn zicht ontnam.
Ik ging naar de huisarts, zij keek weifelend en zei dat ik direct aan de antibiotica moest. Onzekere blikken. Een gesprek over dat je voorzichtig moet zijn omdat er veel kleine bloedvaten in je gezicht zitten. Ik heb geen idee wat dit betekent, of mijn gezicht ontploft als ik niet oppas? Of dat ik geen gevoel meer in mijn gezicht zal krijgen? Dat ik nooit de wind meer zal voelen waaien? Ik vraag niet door en slik de pillen.
De volgende dag weer de huisarts. Mijn darmen mopperen tegen de pillen. Weer een gesprek: die antibiotica zouden toch al moeten zijn aangeslagen? Ze vraagt een collega er bij, die zegt: ‘Is de andere kant van het gezicht voor u normaal?’ Ze drukken in de ontsteking, de nagels blijven staan dus is het iets met een Lantijnse naam. Ze hebben het er over draineren. ‘Hoe zwaar bent u? Een pilletje extra per dag kan vast wel.’

Na het weekend zit ik met mijn gezicht op het staal voor me uit te kijken. Er is iets in gespoten dat me een halfuur wazig zal doen kijken.
‘Het is goed. Behandel het als een verbranding van de zon. Beetje dagcrème van je vrouw erop. Maar niet in je oog.’ Het vleit me dat ze er vanuit gaat dat ik getrouwd ben, maar het kan ook een risico-inschatting zijn. Iemand met dat uiterlijk is of getrouwd of ziet er ongelukkiger uit.

Ze geeft me een hand en het is voorbij.